Wat is een wond?
Een wond is een verbreking van de huid en/of van het onderliggende weefsel. Complexe wonden die niet uit zichzelf genezen hebben een wondbehandeling nodig. Die behandeling zorgt er voor dat de wond zo goed mogelijk kan genezen. Een wond kan pijn doen. Als dit het geval is, geef dit dan door aan uw behandeld arts. U kunt dan pijnmedicatie krijgen.
Verbandmateriaal
Door verbandmateriaal aan te brengen op de wond stimuleren we het lichaam om de wond beter te laten genezen. Het verbandmateriaal zorgt er voor dat het weefsel tot aan huidniveau kan groeien en dat de wondranden kunnen sluiten. Een open wond heeft tijd nodig om volledig te genezen. Het hangt af van de wond met welk verbandmateriaal we uw wond verbinden.
Wondverzorging:
Reinigen wond
Bij het wisselen van het verband raden wij u aan de wond schoon te maken. Dit kan onder de kraan of de douche. Gebruik hiervoor lauwwarm water. Als u gaat douchen verwijdert u eerst het verband. Aan het eind van de douchebeurt spoelt u de wond goed uit. Er mogen geen zeepresten in de wond blijven zitten. Na het douchen kunt u met een gaas met een licht poetsende beweging het wondbed schoonmaken. Er zijn enkele wonden waarbij dit niet is toegestaan, bespreek dit met uw behandelend arts. Daarna dept u de wondranden zorgvuldig droog met gazen. We raden u af om in bad te gaan, vanwege het verweken van de wond en de wondranden. We raden u ook af om een Biotex of soda badje te gebruiken.
Het is vaak goed om na het spoelen de wond aan de lucht te laten drogen. Zo kan de huid herstellen en ontstaat er een korst. Dek de wond dus niet meteen af (tenzij u wel dit advies krijgt).
Soms krijgt u een wondreinigingsmiddel mee op recept. Dit is vaak Prontosan. U moet een gaas doordrenken met de vloeistof. Leg dit 10-15 minuten op de wond. Bij een diepere wond mag u ook wat vloeistof in de wond laten lopen (of met een spoelcatheter inbrengen). Na 10-15 minuten naspoelen met water. Hoe vaak u dit doet hangt af van de wond, maar het is meestal 1 tot 3 keer per dag.
Spoelen van de wond met een spuit
Bij diepe wonden en wonden met fistels, kiezen we er soms voor om te spoelen met een spuit en een vrouwenkatheter. Hiervoor is altijd toestemming van een arts nodig. De katheter moet voorzichtig opgevoerd worden in de wond. Zorg dat alle spoelvloeistof weer uit de wond komt door met de spuit de vloeistof terug te trekken of de omgeving leeg te drukken. Hierna dient u, als dat kan, het wondbed schoon te maken met een gaas en de omliggende huid goed te drogen.
Hygiëne
Een goede hygiëne is belangrijk bij het verzorgen van uw wond. Hiermee voorkomt u (nieuwe) infecties. Het is van groot belang dat uw handen schoon zijn tijdens de wondverzorging. En ook dat u dit in een schone omgeving doet. Een ontsteking van een wond wordt bijna altijd veroorzaakt door bacteriën die op uw lichaam aanwezig zijn. Deze komen dan in de wond terecht (waar ze niet horen). Ze zorgen er dan voor dat de wond gaat ontsteken. Hieronder leest u de belangrijkste aandachtspunten:
- Was uw handen van tevoren met water en zeep.
- Zorg dat alle benodigdheden voor de wondverzorging klaar liggen.
- Heeft u meerdere wonden? Verzorg dan eerst de ‘schoonste wond’ en als laatste de meest ‘vuile’ wond.
- Was of desinfecteer uw handen na de verzorging van iedere wond .
- Werk tijdens de verbandwissel zo schoon mogelijk. Zorg dat u tijdens de wondverzorging niets aanraakt wat niet noodzakelijk is voor de verzorging.
- Als u het verband heeft verwijderd, gooi het dan meteen weg in een afvalzakje.
- Reinig uw schaar en pincet eerst huishoudelijk. Desinfecteer vervolgens de schaar en/of het pincet voor gebruik. Doe dit door 70% alcohol op een gaasje te doen en het hiermee schoon te wrijven. Laat de schaar en/of het pincet daarna aan de lucht drogen.
- Knip niet door de verpakking heen, maar open de verpakking en knip het verband op maat.
- Bewaar het materiaal voor de wondverzorging in een afgesloten kast of box. Let hierbij op de houdbaarheidsdatum.
Hechtingen
Soms sluiten wij de wond met hechtingen. Deze hechtingen veroorzaken soms wat irritatie. De huid rondom de hechtingen is dan wat rood. Hier hoeft u niet ongerust over te zijn. Als de wond na 24 uur niet meer lekt, hoeft u de wond niet meer af te dekken met een pleister. Dek de wond wel af met een pleister als de wond nog wel lekt (deze moet u meestal dagelijks verschonen). U mag 24 uur na de operatie weer douchen. Soms zijn hier uitzonderingen op. Overleg dit met uw behandelend arts. Sommige hechtingen lossen vanzelf op. Niet-oplosbare hechtingen en agraves verwijderen we op de polikliniek.
Ontsteking of infectie
Ondanks alle hygiëne maatregelen kan het voorkomen dat een wond ontstoken of geïnfecteerd raakt. U herkent een ontsteking van een wond aan de volgende kenmerken:
- de huid rondom de wond is rood en warm of gezwollen
- toenemende pijn aan de wond
- pus uit de wond
- temperatuursverhoging en/of koorts (temperatuur > 38,5 graden)
Wanneer u één van deze verschijnselen opmerkt, neem dan contact op met de polikliniek (Berne Kliniek).
Wanneer er pus ophoopt onder de huid dan moet een wond soms opengemaakt worden om het eruit te laten. Soms gebeurt dit al vanzelf. Vaak is het openlaten van de wond en het goed spoelen voldoende om het te laten genezen. Littekens kunnen hierdoor wel minder mooi worden en het herstel duurt langer. Is er een beginnende of ernstige ontsteking dan kan antibiotica worden voorgeschreven. Soms wordt er wat pus ingestuurd (kweek) om te kijken welke bacterie de oorzaak is van de ontsteking. Hiermee kan de antibiotica aangepast worden.
Leefregels:
Om het herstel van de wond zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u onderstaande leefregels opvolgt.
Bewegen
Afhankelijk van de plaats en aard van de wond mag u uw lichaamsdeel gaan bewegen. Luister hierbij goed naar uw lichaam. Neem rust als uw lichaam hierom vraagt en onderneem niet te veel inspannende activiteiten. Laat u daarbij leiden door eventuele pijn, voel wat u wel kunt en wat nog niet. De regels van uw behandelend arts over het mobiliseren zijn hierbij altijd leidend. Ook belemmeringen rondom uw werk kunt u bespreken met uw behandelend arts.
Roken
Wonden genezen moeilijk bij rokers. Nicotine zorgt voor vernauwing van de bloedvaten. Dit zorgt voor minder zuurstof in de wond, terwijl de wond dit juist nodig heeft om te genezen. Roken verhoogt ook het risico op een wondinfectie flink.
Zonlicht en littekens
Bij een wond ontstaat altijd een litteken. Hoe goed het zichtbaar is hangt af van hoe deze gehecht of behandeld wordt, van uw huidkwaliteit, de plek waar het zit en de belasting. Littekenweefsel bevat minder pigment. Daardoor is de huid extra gevoelig voor zonlicht. Houd deze gevoelige delen van de huid daarom zoveel mogelijk uit de zon. Gebruik een zonnebrand met factor 50, zeker de eerste 3 maanden na het ontstaan van de wond. Wij raden u af om te zwemmen in een zwembad, totdat de wond volledig genezen is. Bij teveel zon kan er meer pigment in het litteken komen. Het valt dan meer op. Dit verdwijnt niet meer.
Contact
Veel wonden behandelt de specialist zelf. Heeft u een vraag over of probleem met uw wond, neem dan contact op met de polikliniek.
